Σάββατο 17 Μαΐου 2014

O ΠΡΙΜΙΚΗΡΗΣ - ΠΡΙΜΙΚΗΡΙΟΣ

" Ακούσατε τι λέει ο νόμος;
Θα χορέψει και ο Οικονόμος*** !"

Μας λέει πολύ όμορφα προλογίζοντας το παραδοσιακό τραγούδι "O ΠΡΙΜΙΚΗΡΗΣ" (σημείωση που λανθασμένα το έγραψαν αυτοί που ανέβασαν το παρακάτω βίντεο Ο ΠΡΙΜΙΚΥΡΗΣ.. και αναλύω παρακάτω τον λόγο πως δεν είναι από το κύρης..αλλά από το κηρός *)  ο Μουσικολόγος - Λαογράφος Παναγιώτης Μυλωνάς** συνεχίζοντας :

"Είναι το ποιητικό κείμενο, του τραγουδιού που θα παρακολουθήσουμε. Θα δείτε τι ωραίο θέμα, μετέρχεται!
Στις μεγάλες γιορτές υπενθυμίζουμε σε όλες της περιοχές του Ελληνισμού, τα παλιά τα χρόνια, το σύνθημα για την ομαδική διασκέδαση... για το χορό... το έδινε ο παππάς. Έτσι την έναρξη του χορού ευλογούσε η ορθόδοξη εκκλησία, με τον εκπρόσωπό της ιερέα. Ο χορός κατά κανόνα γινόταν στον περίβολο του ναού και μπροστά χόρευε ο παππάς. Στο ποιητικό κείμενο του τραγουδιού μας εδώ, το σύνθημα για την έναρξη του χορού της μεγάλης γιορτής - που μπορεί να ήταν Πάσχα, Απόκριες και άλλες...- το δίνουν δυο «οφικκιάριοι» της ορθόδοξης εκκλησίας : Ο Πριμικήριος κι ο Οικονόμος.
Βλέπετε τι συντηρείται και ζει στα τραγούδια μας! Τα οφίκια ως γνωστόν είναι τίτλοι και αξιώματα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας. Η λέξη Οφφίκιο προέρχεται από τον Λατινικό όρο  officium που σημαίνει τον άνθρωπο του καθήκοντος ή εκείνον που τυγχάνει απολύτου σεβασμού. (Περισσότερα βλ.Oφφίκια ) Ο Οικονόμος δηλώνει τον αρχηγό του Οίκου. Από το Οίκος και νέμω. Που φροντίζει γι'αυτόν (τον οίκο εννοείται ...) Η Δ' Οικουμενικής Σύνοδος του 451 που έλαβε χώρα στην Χαλκηδόνα, καθόρισε κανόνες όπως : Οι κατά τόπους επίσκοποι να προχωρούν στο διορισμό Οικονόμου εκπροσώπων της τάξεως του ιερού κλήρου ει να μην τυγχάνει ανευθύνως η οικονομίας της εκκλησίας και ει να μη η εκκλησιαστική περιουσία εκτίθεται εις φθοράν και όπως μη υποτιμάτε η αξιοπρέπεια του κλήρου.
Επίσης οφφίκιο εκκλησιαστικό, γνωστά από τα Βυζαντινά χρόνια είναι και του Πριμικήριου. Πριμικήριοι ονομάζονταν, οι προϊστάμενοι της Τάξεως, στην επισκοπική Εκκλησία. Στον 61ο κανόνα της εν Τρούλω Οικουμενικής Συνόδου , αναφαίνεται υπόμνημα του Βαλσαμώνος που λέει :
" Εκατόνταρχοι και οι συν ει παρ'υμών λεγόμενοι Πριμικήριοι. Ήσανται το παλαιόν άνθρωποι, γηραλέοι και φρονιμότεροι." Ο Πριμικήριος και ο Οικονόμος έδιναν λοιπόν όπως θα μας πει το τραγούδι, το σύνθημα στα σεβαστά πρόσωπα για να αρχίσει ο χορός σε μια μεγάλη γιορτή.
Ο Πριμικήρης είπε το " Γυναίκες – άντρες στο χορό. Ακούσατε το τι λέει ο νόμος; Θα χορέψει κι ο Οικονόμος! " Ο νόμος εδώ υπονοεί τη τάξει, κατά τα ειωθότα, δηλαδή... κατά την παράδοση, θα χορέψει και ο Οικονόμος.

Τούτη η μέρα σήμερα

πέφτει το χρόνο μια φορά.

Μοιάζεις που σέρνεις το χορό

σαν το πουλί στον Ουρανό.

Ο Πριμικύρης είπε ΄το..:

Γυναίκες – άντρες στο χορό.
Ακούσατε το τι λέει ο νόμος;

Θα χορέψει κι ο Οικονόμος!

**Ο Παναγιώτης Μυλωνάς γεννήθηκε 17/7/1948 στη Λάπα Αχαίας. Είναι Μουσικολόγος και Λαογράφος. Δάσκαλος Εθνικής Μουσικής
Έχει σπουδάσει Θεολογία και Πολιτικές Επιστήμες , ενώ από το 1969 είναι υπεύθυνος της εκπομπής Παραδοσιακή Μουσική στην ΕΡΤ1.
Επίσης, έχει αναλάβει την παραγωγή πολλών τηλεοπτικών εκπομπών.
(το βιογραφικό από http://ishow.gr με διορθώσεις μου από το προφίλ του Παναγιώτης Μυλωνάς )

*Πριμικήριος

Βυζαντινος αξιωματουχος
Σημασία: Στό σέκρετο του Ρωμαϊκου κράτους ό ανώτατος άρχων είχε γραμμένους τους αξιωματούχους του σε μία σειρά κηρωμένων πινακίδων, που ήταν, τρόπον τινά , ή επετηρίδα τών αξιωματούχων. Οί πινακίδες αυτές της επετηρίδος λεγόταν τάβουλαι (tabulae) ή κηρός (cera). Οί εγγεγραμμένοι αξιωματούχοι ταβουλάριοι* (tabularii). Ο πρώτος εγγεγραμμένος, δηλαδη ό ύπ' αριθμόν 2 άρχων της επικρατείας, λεγόταν πριμικήριος (primicerius). γι' αυτό και στό Βυζάντιο στό μεν κράτος ύπηρχαν τ' αξιώματα μέγας πριμικήριος και πριμικήριος τής αύλής, στό δε πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως τα όφφίκια πριμικήριος των ταβουλαρίων και πριμικήριος τών άναγνωστών. Εδώ οι πηγές διαφωνούν. Οι περισσότεροι αναγνωρίζουν ως ταβουλάριους τους συμβολαιογράφους που διέθεταν μάλιστα ειδική και προνομιούχο συντεχνία. * Γραφικα - 358.21 Ε

Ετυμολογία :  Από το Λατινικό primus in cera ο πρῶτος τῇ τάξει, ο πρῶτος στην επετηρίδα.

 Αναφορές
Στο πατριαρχειον φίλον έναν ευταξία* εχω Και εις του πριμικηρίου κάθε δεκαπέντε τρέχω. * Άλλο Βυζαντινο πατριαρχικό οφίκιο. Ο επι της ευταξιας Ηλία Τανταλίδη - Η κερατσα ΑΣ3 Βυζαντινό Λεξικό - Copyright© 2012 by Aris (Stougiannidis http://www.stougiannidis.gr/AENAON/AS3/primikhrios.pdf)

πηγή ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΑΛΕΞΙΟΣ ΜΕΓΑΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑΡΧΗΣ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΓΑΣ ΠΡΙΜΙΚΗΡΙΟΣ

Ο πριμικήριος είναι εκκλησιαστικός αξιωματούχος. Στη Δυτική Εκκλησία ο πριμικήριος ήταν προϊστάμενος του κλήρου, από τον υποδιάκονο και κάτω. Ο 10ος κανόνας της ισπανικής επαρχιακής συνόδου εν Ημερίτη (Emerita, Merida), του έτους 666, ορίζει ότι οι επίσκοποι οφείλουν να έχουν στον καθεδρικό τους ναόαρχιπρεσβύτερο, αρχιδιάκονο και πριμικήριο (primicerius ή primiclerus). Στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία το αξίωμα αυτό το συναντάμε τόσο στα Πατριαρχεία, όσο και σε αυτοκέφαλες εκκλησίες, όπως της Κύπρου.
Πηγή http://protostrator.blogspot.gr/2010/12/blog-post_16.html#!

Το εκκλησιαστικό αυτό αξίωμα (άλλως οφφίκιο) αφορά:
α) στην εκκλησιαστική υμνωδία. Οι πριμικήριοι (δύο συνήθως) ψάλλουν μαζί με τους δομέστικους και τον πρωτοψάλτη. Κατατάσσεται στον ευώνυμο χορό από τον κατάλογο (5ος τόμος του «Συντάγματος Ιερών Κανόνων», σ. 534 υποσημείωση) στην τρίτη πεντάδα πρώτο τη τάξει. Κατά το Μέγα Ευχολόγιο κατατάσσεται ενδέκατο τη τάξει.
β) στις εκκλησιαστικές αναγνώσεις. Το αξίωμα του πριμικηρίου των αναγνωστών ή αρχιαναγνώστη, έδινε το δικαίωμα στον κάτοχό του να προΐσταται όλων των αναγνωστών. Κατατάσσεται υπό του Κωδίνου του Κουροπαλάτη (Περί των οφφικίων της Μεγάλης Εκκλησίας) στην όγδοη πεντάδα πρώτο τη τάξει. Το αξίωμα αυτό δινόταν σε κάποιον που ήταν ήδη αναγνώστης.
γ) στα έγγραφα του επισκοπικού γραφείου και γενικά των δικαιοπραξιών. Το αξίωμα του πριμικηρίου των πατριαρχικών ή επισκοπικών ταβουλλαρίων κατατάσσεται υπό του Κωδίνου του Κουροπαλάτη (Περί των οφφικίων της Μεγάλης Εκκλησίας) στην έβδομη πεντάδα τέταρτο τη τάξει. Από τον δεύτερο κατάλογο του Ευχολογίου κατατάσσεται στην έκτη πεντάδα πρώτο τη τάξει. Από τον μοναχό Ματθαίο (Περί των οφφικίων της Μεγάλης Εκκλησίας) στην έκτη πεντάδα τέταρτο τη τάξει.
Ήταν εκ τούτων υποχρεωμένος ο πριμικήριος
να συντάσσει και να υπογράφει τα γράμματα που αφορούσαν σε δικαιοπραξίες (όπως εκδοτήρια, πρατήρια, διαθήκες, γράμματα προσενέξεως (προσφοράς), κρίσιμα γράμματα),
να συντάσσει ομολογίες και υποσχέσεις μοναχών,
να ερμηνεύει έγγραφα που αφορούσαν σε δικαιοπραξίες,
να υπογράφει μαζί με αρχιερείς και άλλους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους, πατριαρχικά συνοδικά γράμματα.

Εκτός από τον πριμικήριο των ταβουλαρίων, υπάρχει και το αξίωμα του πριμικηρίου και ταβουλαρίου. Ο πριμικήριος των ταβουλαρίων είχε προϊστάμενο τον πριμικήριο των πριμικηρίων των ταβουλαρίων (αν υπήρχε τέτοιος). Το αξίωμα του πριμικηρίου των πριμικηρίων των ταβουλαρίων έδινε το δικαίωμα στον κάτοχό του να συντάσσει και να υπογράφει έγγραφα που αφορούσαν σε δικαιοπραξίες, δινόταν δε και σε ιερείς και επιτρεπόταν ο κάτοχός του να έχει και άλλο αξίωμα (π.χ. του νομικού).
δ) σε θέματα ευταξίας μέσα στο ναό. Ο πριμικήριος των ευταξιών έπρεπε κρατώντας λαμπάδα να καλεί στον ναό τον αρχιερέα. Στη Μεγάλη Εκκλησία ο άρχων πριμικήριος έφερε το χαζράνιον, έχοντας από τη μια κι απ' την άλλη πλευρά του δύο ευταξίες.

Πριμικήριοι λέγονταν και οι μάντεις.

Το χαζράνιον (από την αραβική λέξη χαϊζ-ραν = ψηλή ράβδος) είναι η ράβδος την οποία φέρει ο Οικουμενικός Πατριάρχης, αλλά και οι άλλοι πατριάρχες και αρχιερείς στις γιορτές πένθους (ακολουθίες του Νυμφίου τη Μεγάλη Δευτέρα, Μεγάλη Τρίτη και Μεγάλη Τετάρτη, απόδειπνα των ημερών αυτών, εσπερινούς των Κυριακών της Μεγάλης Σαρακοστής, λειτουργίες των Προηγιασμένων, γιορτές στη μνήμη του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου κ.ά.) εφόσον δεν χοροστατεί με μανδύα στον πατριαρχικό θρόνο. Η ράβδος αυτή είναι μακριά σε μέγεθος, απλή (δεν έχει τους όφεις και τον σταυρό, που φέρει η αρχιερατική ράβδος, την οποία συνήθως κρατούν οι αρχιερείς.

Πηγές
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός, τόμος 20, σελ. 678
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 60, σελ. 315

***Οικονόμος

Ο Οικονόμος είναι ο τίτλος εκκλησιαστικού και πολιτικού αξιώματος που ανάγεται στον 4ο αιώνα. Η λέξη σημαίνει τον υπεύθυνο της οικονομικής διαχείρισης μίας Επισκοπής-Μητρόπολης κλπ. Σήμερα αποτελεί απλό τιμητικό τίτλο που αποδίδεται στον έγγαμο κληρικό που κατέχει το δεύτερο βαθμό της Ιεροσύνης. Διακριτικό γνώρισμα του Ιερέα που κατέχει τον συγκεκριμένο τίτλο είναι το Επιγονάτιο.
Απ΄ τους αρβανίτες της Σαλαμίνας

Η αρχαία Eλληνική και συνακόλουθα η Βυζαντινή ιστορική συνέχεια του γένους των Ελλήνων διατηρούνται αναλλοίωτες μέσα από τις παραδόσεις των αρβανιτών, απαράλλαχτες αιώνες τώρα, υπενθυμίζοντας στους άσπονδους και διδάσκοντας στους νεώτερους το αδιάσπαστο και ταυτόσημο των απανταχού Ελληνικών κοινοτήτων. Oι Έλληνες από τα αρχαία χρόνια είτε ως ειδωλολάτρες είτε αργότερα ως χριστιανοί τιμούσαν και τιμούν πάντα την έννοια του Θείου, της ανώτερης δύναμης, συστατικού στοιχείου του απαράμιλλου πολιτισμού που έχουν αναπτύξει στην μακρά και λαμπρή τους πορεία. Το συστατικό αυτό στοιχείο αποδεικνύεται από τα έπη του Ομήρου μέχρι την Αγιά Σοφιά και ως τις μέρες μας ακόμη, ώστε όταν κανείς μιλάει για Έλληνες και Ελλάδα αυτόματα να ανατρέχει και στην έννοια της θρησκείας που διέπει τον πολιτισμό των κοινοτήτων της και αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό την ιδιαίτερη ταυτότητα του λαού μας από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα. Mε αυτό το διαμορφωμένο υπόβαθρο η συμμετοχή ιερέων στους χορούς των αρβανιτών δήλωνε την αρμονική συνύπαρξη αλλά και τον ακατάλυτο δεσμό, αλληλοσυμπλήρωμα, του σεβαστού ιερατείου με τον λαό. Αντίθετα οι αλβανοί ανέκαθεν είχαν με την θρησκεία χαλαρή σχέση αλλά και ευμετάβλητη θρησκευτική συνείδηση, δείγμα της διαφορετικής ή μάλλον ανύπαρκτης κουλτούρας τους από τους Έλληνες και τις αξίες τους, από τις οποίες βασικότατη υπήρξε η θρησκεία. Άλλωστε η πανσπερμία εθνοτήτων που απαρτίζουν το αλβανικό κράτος δεν μπορεί να εκφραστεί με ομοιογένεια ούτε και στην θρησκεία. Το συγκεκριμενό τραγούδι και ο χορός είναι από την Σαλαμίνα και διατηρείται στην μουσική παράδοση των εκεί αρβανιτών

Πηγή της όλης ανάρτησης για το παραδοσιακό τραγούδι από τον κύριο :
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΠΠΑΣ
17/5/2014

Επίσης
http://ishow.gr/person.asp?guid=E5B365A3-6B3A-4FDB-96D6-8991C5BDE9CB
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%B9%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82
http://www.stougiannidis.gr/AENAON/AS3/primikhrios.pdf


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου